Trong đời sống sinh hoạt văn hóa dân tộc Thái họ đã biết sáng tạo ra những công cụ như khèn, sáo, pí pặp, pí tam,... và nhị (xì xa lo) cũng là một nhạc cụ được người Thái sử dụng trong sinh hoạt văn hóa từ lâu.
Nhị thường được các chàng trai sử dụng khi đi tìm hiểu bạn gái, nhị được làm và có cấu tạo như sau:
- cán nhị (can xi la xo) dài 62 cm cán nhị có tác dụng giữu nhị khi kéo, cán nhị thường được làm bằng gỗ khương.
- tay kéo nhị làm bằng nứa và dây kéo làm bằng lông đuôi ngựa. Tay kéo nhị kết hợp với dây nhị lúc trầm lúc bổng.
- Ống nhị dài 16.5 cm x 6 cm thường làm bằng tre có tác dụng phát ra âm thanh khi kéo nhị, trên mặt ống nhị trước đây người ta thường làm bằng da rắn và da ếch phơi khô, nhưng ngày nay mặt ống nhị chủ yếu làm bằng vỏ măng già khô (mo nang).
- Dây nhị (sài) dây 1: 56 cm, dây 2: 52 cm
2 dây trên nối với 2 chốt chỉnh độ trầm bổng ở đầu cán nhị, tạo nên âm thanh đặc trưng của loại nhạc cụ này.
- Nhị thứ 2 có chất liệu giống nhị thứ nhất nhưng khác nhau về kích thước:
-
Cán nhị 53 cm
-
tay kéo 19 cm
-
Ống nhị 11 cm X 6 cm
-
Dây nhị 1: 53 cm
-
Dây nhị 2 : 50 cm
Để nhị vang lên tiếng nỉ non réo rắt khó khương khi kéo nhị họ thường bôi nhựa của cây chám có tác dụng tạo ra ma sát làm cho âm thanh của nhị hay hơn. Với cái nhị trên tay các thanh niên trai bản chưa vợ vào mỗi buổi tối là một nét đẹp trong đời sống văn hóa của dân tộc Thái. Khi tiếng nhị vang lên cũng là lời tâm sự của trai bản đối với các cô gái. Có thể nói âm thanh của nhạc cụ nhị vang lên kết duyên tình yêu trai gái bản.
|
