Bộ trang phục của phụ nữ Thái đen Yên Châu tỉnh Sơn La do chính chị em tự trồng bông, dệt vải và cắt khâu. Tất cả đồ dùng trong gia đình liên quan đến vải đều do phụ nữ đảm nhiệm như: Chăn, ga, gối, đệm, khăn piêu, quần áo của cả gia đình … Họ nổi tiếng là những người khéo léo tài hoa, chăm chỉ chịu thương chịu khó để làm nên những thước vải đẹp phục vụ cho sinh hoạt gia đình...
Bộ trang phục của phụ nữ Thái Yên Châu gồm có:
1. Khăn piêu:
Từ khi còn nhỏ 6 - 7 tuổi con gái thái đã phải làm quen với chiếc kim sợi chỉ, được bà, mẹ dạy dỗ cho thêu thùa khâu vá. Khăn piêu được làm từ tấm sợi vải bông nhuộm chàm đen, dài 1 sải tay và rộng 40cm. Khăn được thêu trang trí ở hai đầu khoảng 35cm. Khăn piêu của phụ nữ Thái Yên Châu được thêu thành mỏng dầy đặc với nhiều loại hình hoa văn khác nhau: Hình quả trám, hình móc khóa (kho khóa), hình các con vật, hình người cách điệu... Mép khăn thường được bọc vải đỏ, vàng hoặc xanh rồi được đính các chùm cút piêu vào mép góc khăn tùy vào ý nghĩa sử dụng của khăn mà người ta đính cút. Chùm 3 chùm 5 hay chùm 6. Khăn piêu là vật dụng bất ly thân của phụ nữ nó là thước đo về giá trị văn hóa rất lớn là đồ để đính ước với các chàng trai, quà tặng cho gia đình nhà chồng chứ không chỉ đơn thuần là làm đẹp và đội cho ấm vào mùa đông và mát mùa hè.
2. Áo cóm (xửa cơm).
Áo được làm bằng vải chàm đen, do chị em tự do cắt khâu vá sao cho vừa vặn với người. Áo cóm của phụ nữ Thái đen cổ áo được cắt cao ôm bó gọn lấy cổ (cổ tàu) hai bên nẹp áo được đính hàng cúc bướm bằng chất liệu bạc hoặc nhôm từ 11 - 13 bộ. Bộ cúc trắng trên nền vải chàm đen làm nổi bật chiếc áo. Tay áo may dài dưới nách được nối 2 mảnh vải hình tam giác để tạo nên sự thoải mái dễ dàng khi cử động.
3. Váy (xỉn)
Váy được cắt từ vải chàm đen và có pha màu chỉ tím, đỏ sẫm váy dài 82cm, chia làm 3 phần: Cạp được làm bằng vải chàm đen cao 17cm, Thân váy được làm bằng vải kẻ sọc đen, đỏ sẫm và tím cách nhau khoảng 2cm, thân váy dài 58cm, gấu váy cao 7cm. Khi mặc ta vắt hai bên cạp vào nhau, ở phía trước vừa vặn với vòng eo của người mặc rồi gấp cạp váy xuống sau đó mới dùng Thắt lung quấn quanh phụ nữ Thái Yên Châu thường mặc váy ngắn, váy chỉ dài đến mắt cá chân.
4. Thắt lưng (sài co)
Được làm bằng vải tơ tằm màu xanh sẫm dài rộng. Hai đầu của thắt lưng được khâu viền vải phin đỏ để vải không bị sổ và để làm đẹp thêm cho thắt lưng.
5. Xà cạp (păn keng)
Được làm bằng vải chàm đen cắt xéo hình tma giác, theo độ dài của vải. Khi sử dụng họ dùng phần rộng của xà cạp quấn vòng quanh bắp chân cho đến cuối phần đuôi vót của xà cạp nhét đoạn cuối vào còng cuốn sao cho thật chắc. Phụ nữ Thái đeo xà cạp để bảo vệ đôi chân và để làm ấm vào mùa đông.
|
