| Mô tả chi tiết |
(Hay môi) Đồ xôi rau của dân tộc Thái là một vật dụng không thể thiếu được trong mỗi gia đình người Thái.
Đồ xôi rau thường được chọn từ một thân cây tre bương to và có dóng dài 50cm - 70cm kích thước của chõ to nhỏ phụ thuộc vào số lượng người trong nhà, người Thái thường ăn các món khô như xôi các loại rau, quả, nướng hoặc làm khô. Toàn thân là một ống tre to có đường kính từ 11cm trở lên, đáy chõ còn giữ lại mẫu tre và đục lỗ nhỏ để thoát hơi từ ninh nên chõ làm chín thức ăn trong chõ, phia ngoài chõ ta chẻ nan một đoạn ở giữa để đan những dây lạt và tạo độ ma sát khi tay cầm vào chõ, đồng thời có tác dụng làm bền chặt ống chõ khỏi bị vỡ. Trên miệng ta đan bằng tre một cái nắp gọi là (pha hay) để đậy kín hơi nóng thức ăn chóng chín.
Người Thái thích các món ăn khô, ít ăn canh, thứ nhất bởi họ thường ăn bốc, ít sử dụng đến đũa bát nên các loại món ăn đều làm khô như xôi các loại rau củ quả, nướng hoặc làm khô (giảng) các loại thức ăn thuộc các loài gia cầm, các loài chim, cá, thú đều được nướng ăn. Ngày nay cuộc sống của người Thái đã khá giả hơn, kinh tế giữa các vùng miền được giao hòa nên cuộc sống và cách sinh hoạt cũng có sự thay đổi. Họ đã biết sử dụng các loại đồ dùng khác như nồi, chảo,..và cũng biết ăn các món ăn nấu bằng nồi. Do vậy việc giữ gìn nét văn hóa cổ truyền cũng có phần mai một. Chõ xôi rau chỉ còn có trong các gia đình tầng lớp trung tuổi hoặc sống xa thị trấn, thị xã. Các gia đình thuộc thế hệ trẻ tầm 30 tuổi đổ xuống đã ít dùng đồ xôi này.
Cấu tạo của chõ: Toàn thân là một ống tre có đường kính từ 11 cm trở lên. Đáy chõ còn giữ lại mấu tre và đục lỗ nhỏ để thoát hơi từ ninh lên chõ làm chín thức ăn trong chõ. Phía ngoài chõ người ta chẻ nan một đoạn ở giữa để đan những dây lạt và tạo độ ma sát khi tay cầm vào chõ, đồng thời có tác dụng làm chặt ống chõ khỏi bị vỡ. Trên miệng người ta đan bằng tre một cái nắp (pha hay). để đậy kín hơi nóng cho thức ăn chóngchinsn. Nắp làm bằng tre đan có tác dụng đậy kín hơi cho nóng nhưng nó không bị tụ nước, nên thức ăn không bị nhão.
Gồm 2 hiện vật: - Cao 46 cm, đường kính: 11 cm
- Cao 48 cm, đường kính: 11 cm
|
